Siemowit – książę cieszyński przeorem generalnym Zakonu Szpitalników Świętego Jana, z Jerozolimy, z Rodos i z Malty

Choć książę Siemowit skrył się w cieniu swego wielkiego brata Przemysława I zwanego Noszakiem, to również jego należy zaliczyć do najwybitniejszych książąt cieszyńskich, którzy trwale związali swoją karierę z dworem praskim. Wiek XIV był bowiem okresem w historii Księstwa Cieszyńskiego, kiedy cieszyńscy władcy panoszyli się na dworze Luksemburgów jak u siebie. Wszystko rozpoczęło się 18 lutego 1327 roku, kiedy książę Kazimierz, spodziewając się marginalizacji roli władców niewielkich księstw śląskich w państwie rządzonym przez Władysława Łokietka, złożył hołd lenny królowi czeskiemu Janowi Luksemburczykowi, stając się tym samym w krótkim czasie jednym z najbardziej wpływowych dworzan króla. Dzięki pozycji na królewskim dworze położył podwaliny pod kariery polityczne wszystkich swoich dzieci, a przede wszystkim synów Władysława, Bolesława, Przemysława i Siemowita. 

Pieczęć Siemowita, księcia cieszyńskiego i przeora generalnego Zakonu Szpitalników Świętego Jana, z Jerozolimy, z Rodos i z Malty pojawiająca się na dokumentach wydawanych w latach 1376 - 1387

Siemowit jako młodszy brat Przemysława, jak to bywało wówczas w zwyczaju, przeznaczony został do życia zakonnego. W źródłach pisanych pojawia się dopiero w 1362 roku jako komtur Zakonu Szpitalników Świętego Jana, z Jerozolimy, z Rodos i z Malty w Oleśnicy. Zgodnie z ustaleniami historyków oznacza to, że miał w tym czasie około dwudziestu lat, zważywszy na fakt, iż w objęciu funkcji mogło mu pomóc pochodzenie z książęcego rodu. Siemowit musiał się zatem urodzić około 1340 roku w jednej z komnat cieszyńskiego zamku. Jego rodzicami byli książę Kazimierz I i jego żona Eufemia, córka Trojdena I, księcia mazowieckiego. 

Pieczęć przeora Siemowita ks. cieszyńskiego zawieszona na dokumencie z 1373 roku

W 1372 roku książę cieszyński Siemowit został wyniesiony do godności przeora generalnego Czech Zakonu Szpitalników Świętego Jana, sprawującego swój urząd de facto na terenie Czech, Moraw, Śląska, Polski, Austrii, Styrii i Karyntii. Zgodnie z decyzją papieża Grzegorza XI, to nie cieszyński Siemowit miał objąć ten urząd, ale sprzyjający papieżowi kardynał Hesso zwany Schlegelcholz. Powodem braku papieskiego poparcia dla Siemowita była chęć większej kontroli zakonów rycerskich przez Watykan, czego przeciwnikiem był cieszyński władca. Za kandydaturą księcia cieszyńskiego do urzędu przeora stał jednak sam Karol IV Luksemburski, który sprzeciwił się woli papieża. Dzięki temu wsparciu już w listopadzie 1373 roku papież Grzegorz XI, poddany presji Luksemburgów, uznał Siemowita cieszyńskiego za przeora generalnego.

Rekonstrukcja osobistego herbu przeora Siemowita ks. cieszyńskiego na podstawie pieczęci z 1373 roku. W błękitnym polu złoty orzeł książąt cieszyńskich w wersji gotyckiej (wówczas jeszcze niekoronowany) zwrócony w lewo, trzymający w dziobie krzyż maltański, jako symbol przynależności do Zakonu Szpitalników Świętego Jana, z Jerozolimy, z Rodos i z Malty.

Rekonstrukcja osobistego herbu przeora Siemowita ks. cieszyńskiego na podstawie pieczęci z lat 1376 - 1387. Na tarczy gotyckiej dzielonej na cztery części, w pierwszym i czwartym polu na błękitnym tle złoty orzeł książąt cieszyńskich w wersji gotyckiej (wówczas jeszcze niekoronowany) zwrócony w lewo, w drugim i trzecim polu krzyż maltański, jako symbol przynależności do Zakonu Szpitalników Świętego Jana, z Jerozolimy, z Rodos i z Malty.

Najpewniej książę cieszyński Siemowit jako przeor zakonu uczestniczył w krucjacie przeciwko muzułmańskim Turkom w 1377 roku, którą zorganizował papież Grzegorz XI w marcu tegoż roku. Już w sierpniu 1377 roku Siemowit przybył do Pragi, gdzie przedstawił nowego plebana kościoła we wsi Lipany. Na początku 1378 roku wraz z bratem Przemysławem I Noszakiem potwierdził z tytułu książąt cieszyńskich Janowi Starszemu i Janowi Młodszemu – książętom opawskim i raciborskim, że wzięte w zastaw Żory i wieś Pawłowice mogą zostać spod zastawu kiedykolwiek wypłacone.

W latach 80. XIV wieku Siemowit przebywał na Śląsku w Oleśnicy i niejednokrotnie na zamku w Cieszynie, skąd sprawował władzę nad przeoratem czeskim i Księstwem Cieszyńskim, w zastępstwie za swojego brata Przemysława, przebywającego wówczas na misji dyplomatycznej w Anglii. Fakt sprawowania przez Siemowita zastępczej władzy w Księstwie Cieszyńskim zdają się potwierdzać źródła z tego okresu, w których pojawia się on nie tylko jako przeor generalny, lecz także przede wszystkim jako książę cieszyński. 8 stycznia 1389 roku w Osobłodze uczestniczył w zawarciu paktu ochronnego pomiędzy książętami śląskimi: Ludwikiem brzeskim, Władysławem opolskim, Przemysławem cieszyńskim, Konradem oleśnickim, Henrykiem brzeskim, Ruprechtem legnickim, Mikołajem opawskim, Henrykiem głogowskim, Konradem Młodszym oleśnickim, Przemysławem opawskim i Bolesławem opolskim, a także Wacławem biskupem wrocławskim, Josztem margrabią morawskim i Mikołajem biskupem ołomunieckim.

Ten sam Siemowit u boku brata Przemysława i jego synów Przemysława Młodszego i Bolesława przyjął hołd mieszczan głogowskich 25 lutego 1385 roku. Kilka miesięcy później 14 listopada książę Przemysław I Noszak wydał dokument, w którym oznajmił, że zakupił miasto Strzelin dla siebie i swojego brata Siemowita, a także swoich potomków.

Zarządzając Księstwem Cieszyńskim, zyskał ogromne doświadczenie z zakresu gospodarki i finansów, co potwierdzają jego dokonania wewnątrz zakonu, szczególnie jeżeli chodzi o polepszenie stanu komturii w Oleśnicy.

Siemowit zmarł 29 listopada 1390 roku. Miejsce jego pochówku nie jest znane. Choć historia często zapomina o tej postaci, to książę Siemowit u boku swojego brata Przemysława był jedną z najwybitniejszych postaci w lokalnej historii XIV wieku. Pomijany i zapominany w wykazach książąt cieszyńskich, to właśnie on zastępował swojego brata Przemysława na książęcym tronie, kiedy ten zawierał istotne dla Europy sojusze i prowadził liczne spotkania dyplomatyczne.

Herb osobisty przeora Siemowita, ks. cieszyńskiego dostosowany do wymogów heraldyki kościelnej.