Życie księżniczek było
zależne od woli ich ojców. Nie miały one zbyt wielu możliwości
do wyboru, kiedy bowiem osiągały pełnoletność, czekał je albo
ślub, albo klasztor. Nie oznaczało to jednak, że nie mogły one
pełnić bardzo wysokich funkcji na innych dworach. Książęcy
ojcowie wcale nie chcieli zaszkodzić swoim córkom, wręcz
przeciwnie, starali się je wydawać za wysoko urodzonych, możnych
panów, oczywiście poszerzając dzięki temu swoje własne wpływy i
korzyści polityczne. Książęta cieszyńscy od zawsze mierzyli
bardzo wysoko, toteż ich córki często znajdowały swoje miejsce na
europejskich dworach.
 |
| Zamek Spisz |
Ducatus Teschinensis et Regni Hungariae
Polityka międzynarodowa
zawsze była jednym z najważniejszych aspektów władzy książąt
cieszyńskich, od niej bowiem zależało być albo nie być
rządzonego przez nich księstwa. Żeby zapewnić sobie byt i
polityczną karierę międzynarodową związali się oni na wieki z
Królestwem Czeskim, jednak w XV wieku zwrócili swoją uwagę za
południowo-wschodnią granicę Księstwa Cieszyńskiego, gdzie
rozciągało się potężne Królestwo Węgier.
W 1477 roku umiera książę
Przemysław II, który pozostawia po sobie niepełnoletnią córkę
Jadwigę. Jej prawnym opiekunem został kuzyn Kazimierz II, kolejny
książę na cieszyńskim tronie. Otrzymuje prawo do opieki nad
Jadwigą, natomiast nigdy nie dostał prawa do dysponowania jej
majątkiem, który odziedziczyła po ojcu. Młodziutka Jadwiga stała
się zatem kartą przetargową pomiędzy Maciejem Korwinem a
Kazimierzem II.
6 sierpnia 1483 roku na
zamku kozielskim zawarto umowę dotyczącą (wtedy trzynastoletniej)
Jadwigi, która była gotowa do zamążpójścia. W razie gdyby
wyszła za mąż, zgodnie z umową miała otrzymać 8000 złotych i
zrzec się swych praw wobec Księstwa Cieszyńskiego. 6 grudnia 1484
roku umowę potwierdził dodatkowo król węgierski i czeski Maciej
Korwin.
 |
| Stefan Zapolya |
Kazimierz II postanowił
zatem związać ród Piastów cieszyńskich z potężnym rodem
węgierskim Zapolyów. Kandydatem na męża dla młodej Jadwigi
został Stefan Zapolya. Pełnił on funkcję starosty generalnego
Śląska i Łużyc w latach 1474–1480; w latach 1473–1478 i
1486–1499 był żupanem spiskim, w latach 1481–1499 żupanem
trenczyńskim, w latach 1485–1490 starostą Austrii, w latach
1492–1494 żupanem szaryskim, a od 1492 palatynem Węgier, czyli
najwyższym świeckim urzędnikiem na Węgrzech.
Dzięki temu małżeństwu
Kazimierz II zapewnił sobie przychylność króla Węgier a także
strategiczne wsparcie na jego dworze. Ślub Jadwigi cieszyńskiej i
Stefana Zapolyi odbył się po świętach Bożego Narodzenia w 1486
roku. Jadwiga miała wtedy szesnaście lat i została drugą żoną
Stefana Zapolyi. Ślub odbył się prawdopodobnie w Cieszynie, jednak
wesele zorganizowano w Wiedniu. Z dokumentów wiadomo, że król
Maciej Korwin w darze ślubnym, podarował nowożeńcom 1000 złotych.
Matka króla Węgier i
królowej Polski, Wieczna Hrabina Ziemi Spiskiej
W 1487 roku Jadwiga
urodziła syna Jana Zapolyę, który w 1526 roku został królem
Węgier. W komnacie spiskiego zamku, gdzie Jadwiga urodziła
przyszłego króla znajdował się kamienny herb książąt
cieszyńskich – fakt ten obrósł w legendę. Osiem lat później
na świat przyszedł Jerzy Zapolya, po nim w 1496 roku Barbara
Zapolya, późniejsza królowa Polski, pierwsza żona Zygmunta
Starego. Jadwiga urodziła jeszcze zmarłą w dzieciństwie
Magdalenę.
 |
| Jan Zapolya, król Węgier |
W 1499 roku Jadwiga
została wdową, jednak zachowała bardzo wysoką pozycję na
węgierskim dworze. Miała decydujące zdanie w sprawach związanych
z rodem Zapolyów. Jej siedzibą stał się odtąd zamek w
Trenczynie, z którego komnat rządziła rozległymi majątkami. Po
śmierci męża tytułowała się jako: „Jadwiga, z Bożej Łaski
księżna cieszyńska i wieczna hrabina ziemi spiskiej”. Samotnie
rządziła majątkami Zapolyów przez prawie 22 lata po śmierci
męża. W 1512 roku wydała za mąż swoją córkę Barbarę za
Zygmunta Starego z rodu Jagiellonów. Niestety Barbara umiera
bezpotomnie w 1515 roku. Została pochowana w katedrze na Wawelu. Jak
wynika z dokumentów w jej pogrzebie uczestniczyła matka Jadwiga z
synami.
 |
| Barbara Zapolya, królowa Polski |
Dobra Pani z
trenczyńskiego zamku
Jadwiga umiera na zamku w
Trenczynie 16 kwietnia 1521 roku. Została pochowana w krypcie
rodowej Zapolyów w Kapitule Spiskiej. Była dobrą i umiłowaną
przez swój lud panią z trenczyńskiego zamku. Jej trumnę na
miejsce wiecznego spoczynku odprowadzały dziesiątki mieszczan, syn
Jerzy, stary kuzyn Kazimierz II cieszyński (miał wtedy 79 lat),
szlachta, przedstawiciele kościoła i zwykli chłopi.
 |
| Zamek w Trenczynie |
Nie wiemy jak wyglądała,
nie dochował się do naszych czasów żaden jej portret ani choćby
grafika. Dziś o jej czasach przypominają nam dwa piękne zamki na
terenie Słowacji. Są nimi Spisz i Trenczyn, w którym Jadwiga
spędziła 22 lata swojego życia jako wielka pani i matka przyszłego
króla Węgier.
Na Węgrzech i Słowacji
pamięć o tej cieszyńskiej księżniczce nigdy nie zaginie, a dla
obecnych mieszkańców Księstwa Cieszyńskiego Jadwiga cieszyńska,
niech będzie powodem do dumy, gdyż stała się ona ambasadorką
naszego księstwa, zapisując jego nazwę na kartach historii nie
tylko chrześcijańskiej Europy, ale także świata muzułmańskiego,
jako matka wspieranego przez Turków króla Węgier – Jana Zapolyi.