Święta Katarzyna – z cyklu „Rok w Księstwie Cieszyńskim”

Świynto Katarzina zawrziła gynśle do kómina. To stare ludowe przysłowie przypomina, że wraz z dniem Świętej Katarzyny ludność Księstwa Cieszyńskiego wchodzi powoli w czas Adwentu. 25 listopada jest ostatnim dniem ludowych zabaw. Ten dzień jest najwcześniejszym z możliwych dni , w którym rozpoczyna się Adwent.

W dniu Świętej Katarzyny wypłacano dawniej wypłaty dla dziewcząt służebnych, które mogły przejść do innego pracodawcy. Wraz z nadchodzącym Adwentem, rozpoczynał się okres postu. Dlatego w ten dzień organizowano przeróżne zabawy. Kobiety same organizowały wtedy zabawy, na które przygotowywały poczęstunek. W tym dniu obowiązywało także tak zwane „prawo żeńskie”, które oznaczało, iż kobiety prosiły do tańca panów. Po każdym zakończonym tańcu wybranek był obdarowywany małymi kołaczykami lub bibułkowym kwiatkiem.

Zabawy bardzo często kończyły się nad ranem, drugiego dnia, kiedy zwykle obowiązywał już post. Był to jednak ostatni moment przed Adwentem, w którym można się było bawić, stąd często przymykano na to oko.

Z dniem Świętej Katarzyny wiążą się także wróżby kawalerskie. Imię wybranki pomagały odkryć losy, karteczki z imionami dziewcząt włożone pod chłopięcą poduszkę w wigilię katarzynek.
Karteczka wyciągnięta po przebudzeniu miała zawierać imię tej właściwej. Przy losowaniu karteczek należało wypowiedzieć magiczną formułkę:

Wskaż proszę wróżbo wybrankę
żonę i przyszłą kochankę.

Aby poznać charakter przeznaczonej przez los wybranki, przed snem należało włożyć pod poduszkę ptasie pióro. We śnie powinien pojawić się ptak będący jej uosobieniem, a interpretacja wróżby odwoływała się do ptasich zwyczajów

• kogut - pozostanie w stanie wolnym.
• kura biała - młodą panienka
• kura czarna - wdowa
• kura z kurczętami - wdowa z dziećmi
• paw - kobieta wyniosła, próżna i dumna
• sowa - żona mądra, chociaż nieurodziwa lub niesympatyczna
• gołąb - kobieta ładna i miła, ale ograniczona
• kaczka - żona gaduła
• kukułka - żona niedbała o potomstwo
• siwy koń zamiast ptaka – starokawalerstwo.
  

Dziś w czasach internetu takie wróżby wydają się być zbędne, kiedy możemy za pomocą prostych portali randkowych określić wiek, wzrost, wagę, kolor oczu, kolor włosów, itp., wcisnąć szukaj i pojawiają się profile pasujących do naszych wymagań dziewcząt. Dawniej jednak we wróżbach o radę pytano dusze przodków, które przybywając z zaświatów znały odpowiedzi na pytania żywych. Los odgrywał w życiu naszych przodków ważną rolę.