19 maja 1653 roku w
Cieszynie umiera Elżbieta Lukrecja, ostatnia piastowska księżna
cieszyńska i księżna Liechtensteinu. Księstwo Cieszyńskie
pogrążyło się w wielkiej żałobie. Zgodnie z umową lenną z
1327 roku po wymarciu cieszyńskich Piastów, tron Księstwa
Cieszyńskiego obejmują królowie czescy, którymi w tym czasie są
już Habsburgowie. Niby obcy, a jednak zdają się być bardzo
swojscy... Dlaczego?
W żyłach nowych książąt
cieszyńskich płynie bowiem w dalszym ciągu piastowska krew. Z
czasem coraz bardziej rozrzedzona, ale jednak piastowska. Zapewne nie
miał o tym pojęcia cieszyński lud, który stworzył później mit
dobrotliwego cesarza Franciszka Józefa, a także ci, którzy
okrzyknęli Habsburgów niesłusznym (z perspektywy naszego regionu)
określeniem zaborców. Jeżeli nawiążemy do promowanej w latach
PRL-u ideologii, mówiącej, że wszystko co piastowskie jest zarazem
polskie, to zważywszy na rodowód Habsburgów, możemy powiedzieć,
że też są Polakami… Oczywiście w tym momencie żartuję, ale
ten przykład łatwo pokazuje, jak trzeba uważać, wysuwając
podobne tezy odnoszące się do kwestii narodowych…
Przejdźmy zatem do
meritum. 22 stycznia 1412 roku w Krakowie odbył się ślub
księżniczki Cymbarki, córki księcia mazowieckiego Siemowita IV i
zarazem starszej siostry księżniczki Eufemii, która w listopadzie
tego samego roku została żoną księcia cieszyńskiego Bolesława
I. Cymbarka wyszła za mąż za księcia austriackiego Ernesta
Żelaznego, syna Leopolda III i Viridis Visconti, księżniczki
mediolańskiej. Wtedy ród Habsburgów był zaledwie na początku
swojej potęgi, jednak Ernest Żelazny i Cymbarka stali się
protoplastami późniejszych cesarzy rzymskich i cesarzy Austrii.
Cymbarka słynęła z
piękności i siły. Jak wynika z zachowanych źródeł była
podziwiana przez sobie współczesnych. Podobno też rękoma gniotła
orzechy, wyciskając z nich olej, i wbijała gwoździe, a także
łamała podkowy gołymi rękoma… Przynajmniej tak piszą o niej
austriackie kroniki. Wygląda na to, że mamy tutaj do czynienia, nie
z subtelną, wręcz baśniową księżniczką, a niezwykle silną i
mocną kobietą.
Cymbarka urodziła
Ernestowi dziewięcioro dzieci: Fryderyka III, pierwszego cesarza z
rodu Habsburgów; Małgorzatę, żonę księcia saskiego Fryderyka
II; Albrechta VI; Aleksandrę; Rudolfa; Leopolda; Katarzynę, żonę
margrabiego Badenii Karola I; Annę i Ernesta.
Potomkowie Cymbarki
mazowieckiej rządzili przez kilka stuleci nie tylko Księstwem
Cieszyńskim, ale nieomal całą Europą.